Değerli Fasıllarlılar, geçmişte Göçi-yi Kebir Kazasının merkezi olan Fasıllar Köyünün tarihi ile ilgili bilgileri fırsat buldukça buradan sizlerle paylaşacağım.
16. YÜZYILDA FASILLAR KÖYÜ
Fasıllar köyünün kuruluş ve gelişimi tarihi ile ilgili olarak bize bilgi veren en önemli kaynaklar Osmanlı vergi defterleridir. Osmanlılar ziraattan ve hayvancılıktan toplayacakları vergiler için tahrir defteri adını verdiğimiz defterler tutmuşlardır. Bu defterlerden Beyşehir’e ait olanlar M. Akif Erdoğru tarafından Osmanlı Yönetiminde Beyşehir Sancağı adlı eserde tanıtılmıştır (İzmir 1998). Tahrir Defterleri günümüzde Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde ve Ankara’da Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyud-ı Kadime Arşivi’nde bulunmaktadır. Tahrir defterlerinden Beyşehir için tutulan en eski defter 1466 tarihli defterdir. Maliyeden Müdevver Defterler tasnifinde yer alan defterin numarası 241’dir. Fakat bu defterde Fasıllar’a ait kayıtlar bulunmamaktadır. Bundan dolayı defterin tutulduğu tarihte Fasıllar köyünün henüz kurulmamış olması ihtimali akla gelse de; köyün defterde yer almaması sebebiyle bu tarihte mevcut olmadığına hükmetmek doğru olmaz.
Fasıllar’a ait kayıtların yer aldığı ilk defter, II. Bayezid dönemine aittir. Tapu Tahrir Defterleri serisinde 40 numarada kayıtlı bulunan bu defter 1502-1507 yılları arasında yazılmıştır. Defterde Fasıllar’a ait kayıtlar 468-469. sayfalar arasında bulunmaktadır. Günümüzden 510 yıl kadar önce yazılmış bu defterde Fasıllar’ın 32 hane olduğu görülmektedir. Vergi ödeyen kişi sayısı ise 38’dir. Bu defterdeki Fasıllarla ilgili kayıtlar aşağıda verilmiştir. Aşağıdaki başlıktan Fasıllar’ın o tarihte Göçü’ye bağlı olduğu anlaşılmaktadır. Bu başlığın altında isimler yer almaktadır. Defterdeki ilk isim Dede Mahmud veledi Solak Şeyh’tir. Buradaki “veledi” kelimesi oğlu anlamına gelmektedir. Buradan Dede Mahmud’un Solak Şeyh’in oğlu olduğu anlaşılmaktadır.
Karye-i Fasıllar tâbi‘-i Göçü
Dede Mahmud veledi Solak Şeyh
Bayram Hacı veledi Eyilik
Bahşi veledi İlyas
Mürsel veledi Evliya
Kurt Ali veledi İvaz
Pir Mehmed veledi O
İvaz Fakih veledi Hacı Bayram
Musa veledi İbrahim
İsmail veledi Bekir/Tekür?
Yunus veledi Halil
Ali veledi Köse Ahmed
Hamza birader-i O (Hamza, bir üst satırdaki Ali’nin kardeşidir).
Ali bey veledi Hoca bey
Musa veledi Hacı Paşa
Süleyman veledi Mahmud
Emre veledi Sevindik
Satılmış veledi İlyas
Ehlüddin veledi Ulaş
Osman birader-i O
Hacı İsa veledi Üveys
Hızır veledi Bedir
Tanrıvermiş birader-i O
Emirşah veledi Gündük
Kanluşah birader-i o
Yahya veledi Resul
İsa birader-i O (İsa, Yahya’nın kardeşi demektir).
Ömer veledi Osman
Ömer veledi İsmail
Şükür birader-i O
Mustafa veledi Musa
Emre veledi Ali
Emir birader-i O
İshak veledi Bayram Hacı
Berhurdar veledi Cafer?
Kadir Koca
Ahmed veledi Hamza
Kurt Mustafa
Kara Mehmed veledi Dede Mahmud
Nefer 38
Hane 32
Hasıl 4000 akçe.
Resm-i çift 594
Resm-i bennak 36
Resm-i ganem 260
Öşr-i bağ 25
Öşr-i kovan ?
Resm-i hınta? 30
Fasıllar’a ait kayıtların yer aldığı ikinci defter, Kanuni Sultan Süleyman dönemine aittir. Tapu Tahrir Defterleri serisinde 399 numarada kayıtlı bulunan bu defter 1524 yılına aittir. Defterde Fasıllar’a ait kayıtlar 124. Sayfada bulunmaktadır. Bu deftere göre Fasıllar’da vergi ödeyen kişi sayısı 41’dir. Bu defterdeki Fasıllarla ilgili kayıtlar aşağıda verilmiştir. Defterde kayıtlı ilk isim köyün imamı olan İvaz Fakih veledi Bayram’dır. İvaz Fakih’in oğlu ise ikinci sırada kaydedilmiştir. Onun adı ise Hacı Bayram’dır.
Karye-i Fasıllar tâbi‘-i Göçü
İvaz Fakih veledi Bayram – İmam
Hacı Bayram veledi O
Hamza veledi diğer / Dülger?
Musa veledi Bayram
Mehmed veledi Dede
İshak veledi Bayram Hacı
İshak veledi Bahşı
Resul birader-i Mürsel
Bahşı veledi İlyas
Piri veledi Kurt Ali
Ömer veledi Şükür
Yunus veledi Halil
Emir birader-i O
Ahmed veledi Hamza
Resul birader-i O
Eymür birader-i Emir
Paşa Yiğit veledi Ali Bey
Hoca birader-i O
Bahşı veledi Hacı Ali
İsa birader-i O
Ömer veledi Osman
Mustafa veledi Musa
Pir Ahmed birader-i diğer
Musa veledi Ali Paşa
Satılmış veledi İlyas
Süleyman veledi Mehmed
Emir veledi Sevindik
İlyas veledi Ehlüddin
Osman veledi Ulaş
Hacı Ali veledi Üveys
Üveys veledi O
Tanrıvermiş veledi Bedir
Udul veledi O
Hızır veledi Bedir
Berhurdar veledi O
Ferhad veledi Emirşah
Emir veledi Kademlüşah
İsmail veledi Ali bey
Pir Ali veledi Tanrıvermiş
Bali veledi Piri
Emre veledi Ali
Zemin-i Kurt der-yed-i Mustafa
Nefer
Hane
Hasıl
Resm-i çift
Resm-i ganem
Öşr-i kovan
Bad-i heva
Fasıllar’a ait kayıtların yer aldığı bir diğer defter ise, Ankara’da Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyud-ı Kadime Arşivi’nde bulunan 137 numaralı defterdir. 1584 yılında hazırlanan defter, Beyşehir’e ait defterler arasında en düzenli olanıdır. Sultan III. Murat dönemine ait olan bu defterde Fasıllar’a ait kayıtlar 52. sayfada bulunmaktadır. Bu defter M. Akif Erdoğru tarafından yayınlanmıştır. (Beyşehir Sancağı’nın 1584 Tarihli Nüfus Sayımı, İzmir 2004) Defterdeki Fasıllarla ilgili kayıtlar aşağıda verilmiştir.
Karye-i Fasıllar tâbi‘-i Göçü
Devlethan veled-i Musa K,
Durmuş veled-i o caba,
Durdu veled-i İbrahim Nim becay-ı pedereş maa şüreka,
Balı veled-i Mustafa caba,
Mehmed veled-i Mustafa caba,
İsa veled-i Eymir caba,
Hacı veled-i Umur Nim becay-ı pedereş maa şüreka,
Pir Bekir veled-i Mehmed Nim becay-ı pedereş,
Bahş veled-i Yusuf K,
Ali veled-i Yusuf caba,
Mustafa veled-i Yusuf Nim becay-ı pedereş maa biradereş,
Hasan veled-i Resul Nim,
Hürrem veled-i o caba,
Kaplan birader-i o caba,
Resul veled-i Mürsel Nim,
Balı veled-i Emre Nim,
Oruç veled-i o caba,
Lütfi veled-i Yayla K,
Hüdaverdi veled-i Resul Nim,
Ali veled-i Piri Nim,
Nebi veled-i o K,
Receb birader-i o Nim, bi-ikrar hod,
Hasan Fakih birader-i o Nim,
Veli birader-i diğer K,
Ahmed veled-i Piri Nim becay-ı Pir Ahmed bin Musa,
Mustafa veled-i o K,
Balı veled-i Piri Nim,
Buğday veled-i o Nim,
Abid birader-i o K, ,
Bedir veled-i Balı K,
Kulfal veled-i o K,
İbrahim birader-i o caba,
İsmail veled-i Minnet becay-ı pedereş,
İsa veled-i Mustafa Nim,
Ali veled-i o K,
Musa veled-i Sefer Fakih Nim becay-ı pedereş,
Osman veled-i o caba,
Çalabverdi veled-i Emre Nim,
İlyas veled-i Kutluşah pir-i fani,
Sefer veled-i o Nim becay-ı pedereş,
Receb veled-i o caba,
İlyas veled-i Abdurrahman Nim becay-ı pedereş,
Süleyman veled-i Odul K,
Bekir veled-i o caba,
Ali veled-i Memi K,
Abdülkadir veled-i Pir Ali K,
Piri birader-i o K,
Ramazan birader-i o Nim maa biraderan,
Muharrem veled-i Seydi K,
Ahmed veled-i Seydi caba,
Seydi Ali veled-i Seydi K,
Oruç veled-i Seydi caba,
Tanrıvermiş veled-i Bedir Nim becay-ı pedereş,
Münib veled-i Berhurdar Nim,
Bayram veled-i o K,
Bahar birader-i o K,
Sevindik veled-i Mihmad Nim,
Hacı Ali veled-i İsa Nim,
Ümmet veled-i o K,
Hacı birader-i o caba,
Gülabi birader-i Bektemür caba,
Osman veled-i Ali Nim,
Ömer veled-i Yahya K,
Yusuf veled-i İsmail K,
Mahmud veled-i Gallebeyi Nim becay-ı pedereş,
Bayram veled-i İshak K,
Mustafa veled-i Bayram K,
Güvendik birader-i o caba,
Mürsel veled-i Resul K,
Emrullah veled-i o caba,
Carullah birader-i o caba,
Himmet veled-i Dur Hoca Nim becay-ı Hoca Gallebeyi,
Zemin-i Hasan bin Hüseyin der yed-i Mustafa ve Sefer veled-i Hasan el-mezbur an karye-i Rumdügün Nim
Zemin-i Tanrıvermiş bin Bedir der yed-i Tanrıvermiş bin Bedir ceddeş
Nısf çiftlik-i Hacı Ali veled-i Üveys der yed-i Hamza veled-i İsmail ve Zekeriyya bin Mihmad an karye-i Çiçekler ve Baki bin Ömer ve Tanrıvermiş bin Bedir an karye-i Fasıllar el-mezbur haliya der yed-i Hamza bin İsmail el-mezbur ve Hasan bin Resul ve baki şüreka Nim
Çift: 1
Nim: 30
Bennak: 23
Caba: 20
Pir-i fani: 1
HASIL:
Öşr-i galat ve salari
Gendüm: 3220
Şair ve gayruhu: 1500
Resm-i çift ve bennak ve caba: 972
Resm-i ganem: 200
Öşr-i kovan: 90
Öşr-i bağ: 290
Öşr-i bostan: 40
Resm-i tapu-yı zemin ve deştbani: 450
Bad-ı heva ve Resm-i arus: 238
Yekun: 7000
Doç. Dr. Bilgin Aydın
İstanbul Medeniyet Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Dekan Yardımcısı
Bilgi ve Belge Yönetimi Bölüm Başkanı